Across Protocol vướng bê bối: Bị tố thao túng DAO và biển thủ 23 triệu USD
Ngày 27/6, cộng đồng Web3 xôn xao khi Ogle — nhà sáng lập dự án Glue — đăng tải loạt cáo buộc gây chấn động nhắm vào Across Protocol. Theo đó, đội ngũ đứng sau dự án cầu nối Across bị tố đã bí mật thao túng kết quả bỏ phiếu trong tổ chức DAO (tổ chức tự trị phi tập trung) và biển thủ hơn 23 triệu USD từ quỹ cộng đồng.
Vụ việc nhanh chóng làm dấy lên làn sóng tranh luận về tính minh bạch và khả năng chống “nội gián” của mô hình DAO, vốn đang được xem là “xương sống” cho các tổ chức trong kỷ nguyên Web3.
Across Protocol là ai?
Across Protocol là một dự án hạ tầng LayerZero cung cấp giải pháp cầu nối cross-chain, cho phép chuyển tài sản giữa nhiều blockchain một cách nhanh chóng và chi phí thấp. Được xây dựng bởi đội ngũ đứng sau UMA (Universal Market Access), dự án từng thu hút được khoản đầu tư lên tới 41 triệu USD vào tháng 3/2025, dẫn đầu bởi Paradigm cùng sự tham gia của Multicoin, Coinbase Ventures và Bain Capital Crypto.
Tuy nhiên, từ cuối năm 2024, token ACX của dự án liên tục lao dốc, từ đỉnh 1,8 USD xuống chỉ còn 0,14 USD, khiến nhiều nhà đầu tư đặt dấu hỏi về hiệu quả vận hành và quản trị dự án.
Bê bối: Từ DAO đến “tiền túi riêng”
Trong loạt bài đăng trên X, Ogle cáo buộc đội ngũ Across đã lợi dụng sự thiếu minh bạch trong cơ chế quản trị DAO để “tự vote, tự cấp tiền cho chính mình”. Cụ thể:
- Năm 2023, một đề xuất do Kevin Chan (thành viên đội ngũ Across) đệ trình yêu cầu DAO chuyển 100 triệu ACX (khoảng 15 triệu USD khi đó) cho công ty Risk Labs — công ty tư nhân do chính đội ngũ này sáng lập.
- Ogle chỉ ra rằng Kevin và các cộng sự đã sử dụng nhiều ví ẩn danh (trong đó có ví “maxodds.eth”) để bỏ phiếu “tán thành”, chiếm phần lớn tổng số phiếu và qua mặt cộng đồng.
- Không dừng lại, tháng 5/2025, họ tiếp tục yêu cầu DAO “tài trợ hồi tố” thêm 50 triệu ACX (~7,5 triệu USD), với cách thức bỏ phiếu tương tự — phần lớn đến từ các ví liên quan đến đội ngũ sáng lập.
Ogle nhận định: “Trong bất kỳ mô hình quản trị nào — từ công ty, tổ chức phi lợi nhuận hay chính phủ — hành vi ‘tự duyệt ngân sách cho chính mình’ đều vi phạm đạo đức và phải bị xử lý nghiêm.”
Cộng đồng chia rẽ, Across vẫn im lặng
Thông tin này lập tức gây chấn động trong cộng đồng crypto. Một số người ủng hộ Ogle, cho rằng DAO của Across đã bị biến chất và đánh mất tính phi tập trung. Số khác lại nghi ngờ động cơ của Ogle, cho rằng đây có thể là “chiêu PR” cho Glue — dự án Web3 khác đang tìm chỗ đứng.
Đáng chú ý, tính đến thời điểm bài viết, đội ngũ Across chưa đưa ra bất kỳ phản hồi chính thức nào.
Vấn đề cốt lõi: DAO không như kỳ vọng?
Vụ việc không phải là cá biệt. Trước đó, nhiều dự án DAO như Jupiter, Compound, Beanstalk... cũng từng bị “cá lớn nuốt cá bé”, khi một vài ví “giàu token” thao túng biểu quyết để phục vụ lợi ích riêng.
Một số vấn đề phổ biến trong DAO hiện nay bao gồm:
- Quyền lực tập trung: Token được phân phối không đồng đều, khiến chỉ vài cá nhân kiểm soát quyền biểu quyết.
- Thiếu minh bạch: Nhiều dự án không công bố thông tin bỏ phiếu hoặc các khoản chi tiêu công khai, dẫn tới nguy cơ gian lận.
- Luật pháp mập mờ: Nhiều thành viên DAO không ý thức rằng mình có thể bị truy cứu trách nhiệm pháp lý, đặc biệt trong trường hợp quản lý quỹ sai mục đích.
Góc nhìn: Đã đến lúc cải tổ mô hình DAO?
Vụ việc của Across một lần nữa nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về việc tái thiết lại mô hình DAO — không chỉ dừng ở “giấc mơ phi tập trung” mà cần có:
- Cơ chế kiểm toán minh bạch và bắt buộc
- Áp dụng voting ẩn danh bằng zero-knowledge để tránh ép buộc
- Phân quyền thực sự: giảm quyền lực ví “cá voi”, tăng tiếng nói cộng đồng
- Định nghĩa rõ ràng trách nhiệm pháp lý
Ogle kết luận: “Mối đe dọa lớn nhất với nhà đầu tư crypto không đến từ hacker, mà đến từ chính nội bộ dự án.”
Tổng kết
Khi Web3 ngày càng trưởng thành, các mô hình tổ chức như DAO cũng phải vượt qua những thách thức nội tại. Bê bối của Across là lời cảnh báo rằng “phi tập trung” nếu không có cơ chế kiểm soát hợp lý, rất dễ trở thành “tập trung ngụy trang”.
